Вести › Набрзинка

Разбираат ли Бугарите хрватски?

20 септември 2022

Неколку цртички од хрватската енциклопедија на тема Македонци:

- Македонците, автохтон јужнословенски народ, населен е најмногу во Македонија, но се автохтоно население и во Пиринска Македонија (Бугарија) и Егејска Македонија (Грција).

- Според проценките, во Бугарија живеат околу 250.000, а во Грција околу 200.000 Македонци.

- Во 19 век се засилуваат обидите за наметнување грчки јазик во црквата и наставата. Како отпор на тие тенденции настанувааат две школи - една тежи кон изградба на заеднички стандарден јазик за Македонците и Бугарите, а другата се изјаснува за самостоен македонски стандарден јазик. Решавачка е книгата на Крсте Мисирков „За македонцките работи“ во која се предлага воведување македонски јазичен стандард на основа на југозападните и централните македонски дијалекти.

- За потребите на Моравската мисија, Кирил и Методиј на старословенски ги преведуваат најбитните литургиски книги. Јазична основа на старословенскиот бил говорот на македонското население од околината на Солун.

извор

Нови траги дека имало живот на Марс

11 септември 2025

Дамки на карпи на Марс содржат досега најсилен, но не и конечен доказ дека многу одамна имало живот на најблиската планета до Земјата, објави НАСА.
Научниците цела година барале друго објаснување за потеклото на шарените дамки, кои лани ги открил роверот Perseverance во кратерот Језеро, и заклучиле дека немало друг начин да бидат формирани освен како „траги од живот“.
„На карпите има наслаги од железно-фосфатен вивијанит и железно-сулфиден грејгит. Се чини дека овие минерали се формирани со реакции помеѓу калта и органска материја кратко време по седиментацијата„, објаснува д-р Џоел Хуровиц, геохемичар од њујоршкиот Универзитет Стони Брук и прв автор на студијата.
Тој истакнува дека ова е само „потенцијален“ биосигнал, се додека не биде утврдено дали слични реакции може да се предизвикаат со хемиски процеси без биологија. Конечен одговор е можен само со лабораториски анализи на примероци вратени на Земјата, а НАСА засега нема такви планови.

извор

Во пола Скопје труе од пожарот во Дрисла

10 септември 2025

„Ова е за евакуација. Смрди на пластика. Ова е гасна комора“, пишуваат жители на Аеродром, Ново Лисиче, Кисела Вода, Пинтија и Драчево, жалејќи се на мирис од чад во воздухот.
„Ветрот вечерва го смени правецот и дува од депонијата ‘Дрисла‘ во насока кон Скопје поради што во делови од градот се чувствува силен непријатен мирис“, вели директорот на Дирекцијата за заштита и спасување (ДЗС), Стојанче Ангелов.
„Иако визуелно изгледа дека воздухот во Скопје е загаден, сепак, испитуваните параметри на штетни честички не се така алармантни“, изјави премиерот Христијан Мицкоски.
„Ќе ја решиме депонијата во Вардариште и ‘Дрисла’, која треба да личи на модерна европска депонија со фабрика што ќе произведува енергија и ќе го произведува, складира и рециклира отпадот“, ветил тој.

извор