Новата книга на Франсис О'Горман за книжевната и културолошката историја на грижата, покажува дека постои долг список на стравови кои човештвото низ сите историски епохи и култури главно ги затскрива, а кои „чукаат како клукајдрвец по нашиот ден од тешко достапните делови на умот".
Што е за право, повеќето од современите грижи можат да се класифицираат под ироничното „проблеми на првиот свет" - од тоа колку ти е брз интернетот, до дали има од твојот омилен сладолед во блискиот маркет. Но има и уште една позагрижувачка појава, а тоа е да се грижиш заради тоа што се секираш, односно да сакаш да се ослободиш од секоја грижа, што е можен симптом на крајна егоцентричност и отсуство на чувство за реално.
„Грижата" како термин го добила своето денешно значење дури во 19 век, а претставува „несреќно дете родено од свртувањето од Боговите кон човекот", од верувањето во предодреденост на работите и во семоќни божества, кон сопствената одговорност и влијание врз животните одлуки. Па дури и во една таква, модерна ситуација, грижата повторно се обидуваме да ја смириме со суеверија, амајлии и фетиши кои нè бранат од несреќа и ни помагаат да ја придобиеме наклонетоста на невидливите сили. Тие истовремено нè потсетуваат на важноста од грижата, без која би станале уште поарогантни отколку што веќе сме. Со една забелешка - грижата за другите може да биде форма на љубов, но и загушувачки обид за нивна контрола, под плаштот на „јас ти мислам најдобро".
Што се однесува до анализата на грижата во книжевноста, О'Горман покажува дека модернистичкиот роман го акцентира искуството на секирањето, низ монолозите и заплетот, но најмногу во интроспекциите на карактерите, кои често се заглавени во нивните грижи како во стапица.
Иако ова не е книга за самопомош, сепак некои заклучоци можат да се толкуваат како совети - дека прагматичниот песимизам е коректив за површниот, хипнотички оптимизам која ја проповеда современата индустрија на среќа и благосостојба. Додуша таа се надворзува на либералниот рационализам на викторијанските филозофи, како Џон Стујарт Мил, кој верувал дека среќата ќе биде резултат на „коректно водена дискусија, примена на капацитетот за разум на возрасните човечки суштества" (и очигледно никогаш не гледал дебата на некоја од нашите телевизии). Во свет во којшто се инсистира на разумни одлуки, слободни потрошувачки избори и целосна сопственост врз сопствениот живот, грижата не само што не престанува, туку напротив, под стресот на одговорноста, уште повеќе цвета. Но што би правеле пак без оваа ментална проценка на ризици (и грижа за тоа дали таа е исправна)?
Најдобар начин да се заврши текстов е веројатно да ви кажеме да не се секирате. Ама тоа според анализата на О'Горман е всушност најнекорисното нешто што можете да му го кажете на хроничниот „грижач".
Музичка илустрација - Dire Straits, Why worry?
