„Животот со лажички за кафе си го мерам“

Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок

Во февруари 1910 Томас С. Елиот почнал со пишување на песната која за многумина го означува преминот од романтичниот стих на доцниот 19 век кон модернизмот. Таа е за сите оние кои се осмелуваат да го вознемират космосот, пиејќи го утринското кафе.

ЉУБОВНАТА ПЕСНА НА Џ. АЛФРЕД ПРУФРОК

S'io credesse che mia risposta fosse
A persona che mai tornasse al mondo,
Questa fiamma staria senza piu scosse.
Ma perciocchè giammai di questo fondo
Non tornò vivo alcun, s'i'odo il vero,
Senza tema d'infamia ti rispondo.

Да појдеме тогаш, ти и јас.
Кога вечерта е спрострена на небото над нас
Како пациент опиен на болничка маса;
Да појдеме, низ улици полупусти,
Прибежишта скрбни
На ноќи неспокојни во преноќишта евтини
И ресторани валкани со реа на школки:
Со намера подмолна
Пред прашање да те исправат болно...
Ох, „Што е?" не прашувај ме,
Туку на визита ајде да појдеме.

Во одајата жените идат и одат
За Микеланѓело разговор водат.

Жолтата магла што грбот си го чеша од прозорските окна,
Жолтиот чад што муцката си ја чеша од прозорските окна,
Лизна со јазикот по аглите на вечерта,
Колебливо запре над стаеното вирје во каналите,
Пушти саѓето од оџаците на грб да му падне,
Крај терасата се мушна, во скок ненадејно се вивна,
И кога сфати дека сал мека е октомвриска вечер,
Околу куќа еднаш се сви, и в сон тивна.

И секако, ќе има време
За жолтиот чад што долж улицата се влече
И грбот си го чеша од прозорските окна;
Ќе има време, ќе има време
Лице да спремиш за сите што ги среќаваш лица;
Ќе има време за злостор и творба
И време за дела и тегобни деној
Што прашање креваат и спуштаат во ваганот твој;
За тебе време и за мене време,
И време за безброј двоуменија
За безброј виденија и привиденија
Пред чајот топол со тостот да се земе.

Во одајата жените идат и одат
За Микелаѓело разговор водат.

И секако, ќе има време
Да се прашам, „Дали смеам?" и „Дали јас смеам?"
Време назад да се свртам и по скали да слезам,
Со ќелаво петно сред моето теме -
(Ќе речат: „Види колку косана му се ретчи!")
Во утринско палто, со јака што брадата ми ја гмечи,
Врската шарена и скромна, но закачена со игла што не дречи -
(Ќе речат: „Рацене и нозене му се тенки ко клечки!")
Дали смеам
Да го вознемирам семирот?
Во миг еден има време
За решенија и мени што пак миг ќе ги смени.

Оти сите веќе ги познавам, сите нив ги знам: -
Вечерите, и утрата, и попладнињата ги знам,
Животот со лажички за кафе си го мерам;
И гласовите ги знам што тивнати се на умир
Под музиката што доаѓа од другата соба.

Како ли тогаш обид да сторам?

И очите веќе ги знам, сите нив ги знам -
Очи што те внесуваат во обична фраза,
И кога во неа сум внесен, на игла набоден
Кога така со игла закачен на ѕидот претам,
Како ли тогаш да почнам?
Да ги плукам сите мои деној и дела ко догорчиња дробни?

Како ли тогаш обид да сторам?

И рацете веќе ги знам, сите веќе ги знам -
Раце што белегзија ги краси и голи и бели
(Но на светилка, со кафеави влакна намовнати цели!)
Тоа од фустанот мирис ли е
На вакви што ме тера мисли?
Раце што на маса лежат, ил' свиваат шал.

Како ли тогаш обид да сторам?
Како ли да почнам?

---

Да речам ли, во самракот тргнав низ улици тесни
И чадот го гледав од лулињата што чади
На осаменици под кошули, на прозорци налактени?...

Требаше да бидам чифт истапени канџи
Што итаат плахо по дното на мориња тихи.

---

А попладнето, вечерта, толку мирно си спие!
Долги прсти ја галат,
Заспана...уморна...или се преправа,
Спрострена на подот, до тебе и до мене се свила.
Можам ли, по вечерата, колачите и сладоледот,
Да зберам сила и мигот да го доведам во криза?
Но иако плачев и постев, плачев и молев,
Иако главата (проќелава малку) на тафта принесена си ја видов,
Јас не сум пророк - и тоа не е битно;
Го видов мигот на моето величие кај бледи,
И го видов вечниот Лакеј кај палто ми држи и се клешти,
И накусо, страв ме фати.

И ќе вредеше ли, по сè,
По шолјите, мармаладот, чајот,
Среде порцеланот, среде разговорот за тебе и мене,
Ќе вредеше ли барем малку,
Да го прекинев разговорот со насмев,
Семирот во топка да го стуткав
И да го стркалав кон прашање важно,
Да речев: „Јас сум Лазар, од кај мртвите идам,
Се враќам да ви кажам сè, и ќе ви кажам сè" -
Кога некој, дури мести зглавје до нејзината глава
Ќе рече: „Тоа воопшто она што го мислев не е.
Тоа воопшто не е."

И ќе вредеше ли, по сè
Ќе вредеше ли барем малку,
По залезите и дворовите, по улиците влажни,
По романите, по чајот, по здолништата што подот го метат -
По ова и што уште не? -
Невозможно е да го кажам она што навистина го мислам!
Но небаре магичен фенер на платно нервите ги одразува:
Ќе вредеше ли барем малку
Кога некој, дури мести зглавје ил' зафрла шал,
Кон прозорецот ќе се сврти и ќе рече:
„Тоа воопшто не е,
Тоа воопшто она што го мислев не е."

---

Не! Јас не сум принцот Хамлет, ниту пак требаше да бидам;
Во служба сум на лордот, оној кој го бива
Дејство да спотне, да почне сцена или две,
Совет на принцот да му даде; без сомнеж, орудие лесно,
Покорен, среќен од корист да е,
Политичен, ситничав и внимателен;
Слаткоречив, но малку сметен и крут;
Понекогаш, всушност, речиси смешен -
Понекогаш, речиси, дворски шут.

Стареам...Јас стареам...
Ќе треба ногавиците да ги свиткам.

На тилот патец да правам? Смеам ли праска да каснам?
Бели порхетни пантолани ќе носам, по плажата ќе акам.
Ги чув сирените, една на друга тие си пеат.
Мислам оти мене нема да ми пеат.

Ги видов кај јаваат на далги кон отворено море
Им ги чешлаат косите на далгите развеани, бели
Дури ветерот во прамени бели и црни водата ја дели.

Втонавме бавно во одаите морски
Крај момите со алови и кафеави венци од алги,
Кога гласови човечки не разбудија и не прекрија далги.

(препев Зоран Анчевски)

Со гласот на самиот Елиот:



П.С. Благодарност до катедрата по англиски јазик за скенирањето.  
26 февруари 2014 - 08:35