Кога навистина било тешко да се докторира

Пред сто години во Париз се одржала необична церемонија. Извесен Пјер Морис Масон конечно ја добил посакуваната (и заслужена) докторска титула. Но за жал, постхумно, затоа што претходно загинал во рововите, борејќи се против непријателот. Toчно таму и ја пишувал тезата.

Регрутиран во 1914, во екот на Првата светска војна, младиот Масон војувал во северно-источна Франција, бргу напредувајќи во хиерархијата. Но во меѓувреме, среде сиот хаос на рововската битка, тој продолжил да ја пишува неговата докторска теза - долга дисертација за верското образование на Жан-Жак Русо. До пролетта 1916 текстот бил завршен, корекциите направени и воведот (кој секако се пишува последен) напишан. Конечно можел да им соопшти на пријателите и на семејството - „Чудовиштето е готово!".

Побарал отсуство за да се врати на Сорбона, и да го одбрани докторатот. За жал тоа не се случило. Во исечок од весник пронајден од Кони Ружич, блогерка која е посветена на објавување помалку познатата поезија од времето на Првата светска војна, тој погинал на 26 април 1916, а докторската диплома му била доделена посмртно, на Сорбона на 4 март. Целата теза онлајн може да се најде тука

Сличен пример за неверојатно тешки услови на докторирање е оној на историчарот Фернанд Бродел, исто така Француз, кој за среќа успеал да ја преживее војната и да ѝ се израдува на титулата. Во 1940, тој како тогашен војник во француската армија бил заробен од Германците и затворен во камп за воени затвореници, каде останал до крајот на војната. 

Но тој не губел време - во ќелија со уште дваесетина затвореници тој го пишувал неговото антологиско дело „Медитеранот и медитеранскиот свет во времето на Филип Втори" (не, не македонскиот), и тоа само потпирајќи се на неверојатната меморија и на локалната библиотека. Делови од текстот му испраќал на менторот, Лисјен Фебвр, а кога го завршил, тој имал над илјада страници.

2 јуни 2016 - 10:44