Каков треба да биде најдобриот есеј на сите времиња?

(фото: ЕPA Images)

автор: Брајан Дојл

...би требало да се започне со слика која е толку восхитувачка и убава и чудесна што ќе ве натера да запрете со чепкање низ поштата, да го соблечете палтото, да седнете на маса, да си ги наместите наочарите, да му кажете на кучето да легне, да им кажете на децата да си направат сами сендвичи аман веќе, затоа Бог ви дал раце, и да го прочитате одеднаш целиот текст, уживајќи во тоа што навистина сте го виделе или помирисале или слушнале токму тоа, но не баш артикулирано на тој начин, или никогаш претходно видено или слушнато да е изразено така, и си помислувате - леле човече, ова е причината зошто читам есеи, за да бидам восхитен и трогнат на овој начин, аууу!

Двата следни пасуса би требало да течат мазно, и нежно да ве вовлечат во приказната, навидум мала приказна, лесна и пристапна, нешто лично но не премногу самодоволно или егоцентрично од страна на авторот, само некаква весела откачена секојдневна приказна, можеби како некој зјапа во елен или ласиче или дете, но тогаш одеднаш се појавува остра реченица која ви го забива ножот длабоко во срцето и есејот се врти околу својата оска вртоглаво како скејтер, и сте втопени во мнооогу подлабоки води, не го очекувавте ова, и реално се тресете, целото тело ви ѕемне, а многу подоцна, можеби кога сте во кревет со некого што го сакате и се обидувате да му ги одбегнете студените стапала, си мислите, Божее, приказните навистина имаат ужасна моќ, тие се суштинска и неопходна храна, зошто ретко тоа го кажуваме на глас?

Следните три пасуси потоа се редат на линија на експлозивни Заклучоци на хоризонтот, како врвови исцртани со мастило. Веројатно речениците стануваат пократки, стакато. Потерсене. Подиректни. Kршеници од реченици. Но нема ни мислења ни кометар, само едната се втопува во другата, секоја од нив со чиста и недвосмислена идеја, дури и една коза или пратеник лесно би можеле да ги разберат речениците и нивните импликации, и нема дерење ни убедување, нема елоквентни пируети, нема соопштенија и обвинувања, ни проповеди или молитви, само спокојни чисти и јасни изјави една по друга, кои се надоврзуваат едни на други како луѓе кои се држат за раце.

Потоа необичниот пасус, ова е најчудниот и специфичен есеј, бидејќи точно онаму кадешто ги очекувавте оние високи Заклучоци, некој Совет, некои Строги Инструкции и Насоки, таму има само тивко мрморење на писателот, кој на прсти се враќа на приказната која ви ја кажувал во вториот и третиот пасус. Таа се повлекува наназад, малку срамежливо, држејќи си ја шапката, ништо мелодраматично, всушност поставува неколку реторички прашања без одговори, а потоа нежно слизнува од страницата и од сцената, речиси испарува или се раствора, па дури подоцна, кога го имате прочитано есејот дури три пати, секој пат со зголемено воодушевување разбирате како авторот го извел сето тоа, но тоа е тема на друг есеј за некое друго време.

И конечно, последниот пасус. Излегува дека совршениот есеј е навистина краток, тоa e тенко и слабичко 'нешто', стрела а не топовско ѓуле, и тук и таму проблеснува хумор, или назнака или тон или поттекст на тага, допир на сета, не можеш баш да го впериш прстот во тоа, но тука е, мрачна нишка во платното, но има и наплив на еспресо надеж, надеж наспроти сиот разум и смисла, но сепак нема повик на востание, ниту продорен звук на лимена труба, нема веб сајт на кој сте упатени, никаков прекор дека ти, да ти, треба да се срамиш од тоа колку вода користиш или каква кола возиш или фактот дека само што си го пуштил термостатот на 21, или дека не си гласал на изминатите два избора и покрај тоа што си им кажал така на децата и на козата. Ниту пак има крај со барабани, со „трес“, со последниот потег на ножот. Чудно, слатко, есејот завршува само со чувство морничаво како топла рака која те гали по образот, и седиш така, на работ на солзи, насмеан и потоа стануваш. Променет. 

извор

претходно од истиот автор - „Повеќе сакаш да живееш како колибри или како желка?“

23 септември 2024 - 18:28