Новак Ѓоковиќ е само добар човек во овие лоши и изопачени времиња

Федерер и Надал се принцови, недопирливи се и за оние кои ги гледаат и навиваат за нив. Новак Ѓоковиќ не е принц, бидејќи неговата потреба да биде сакан го поврзува со заедницата и тениското човештво како целина.

Новак Ѓоковиќ е веројатно најголемиот тенисер во историјата. Во вечно несигурните ѓубришта на интернет наидуваме на информацијата дека во досегашната кариера заработил околу петстотини милиони долари. 

По тенисот, како ни по било кој друг спорт, не се мери вистинското општествено и историско значење, како што се мери по заработката, особено во нашата тажна ера не се мери човечката големина, професионалниот успех и вистинскиот придонес во општеството.

Но, ако навистина заработил петстотини милиони долари, Новак Ѓоковиќ егзистенцијално го обезбедил своето семејство и сите негови потомци, родени и неродени, до каде што му досегнува умот.

Овој факт стои меѓу него и општеството од кое потекнува, но и меѓу него и остатокот од човештвото. Додека повеќето луѓе се загрижени за тоа од што ќе живеат во иднина и како која светска или локална економска криза доаѓа, а човечкиот живот забележавте се состои од низа економски кризи, и како што природно старее, човекот така се откажува, не постојат материјални желби кои Новак Ѓоковиќ не може да ги исполни. Неговото богатство е само симболично зависно од економските кризи.

Така тоа изгледа од перспектива на заедницата, а како од негова само тој знае.

Во време на опустошување на коронавирусот, додека балканското општество полека се собира и излегува од самонаметнатото покајание, за кое веруваат дека ќе ги спаси од општата чума, него му падна на памет да организира тениски турнир, кој симболично би започнал во Белград, би продолжил во Задар, па во Бања Лука, а големото финале би го доживеале во Сараево.

Тоа што историјата го направи грдо, тенисот ќе го разубави. Она што политиката не може и нема, ќе го направи Новак Ѓоковиќ. Убаво е да се замисли што сè би било речено во Сараево после сите мизерии.

Задарската сцена е замислена како подарок и фантастичен придонес за маркетингот на хрватскиот туризам. Во свое име, но и во име на државата што ја претставува, Ѓоковиќ реши да помогне. Трошеше пари, сопствено време и енергија на нешто што барем од негова перспектива, може да му донесе љубов, наклонетост, неискажана симпатија. Неверојатно е колку се грижи за тоа.

Новак Ѓоковиќ е најголемиот тенисер во историјата и затоа што нема жив шампион кој бил толку несакан. Од турнир до турнир, од Вимблдон до УС Опен и од Европа до Австралија, ги следиме свирежите, извиците и завивањата на негова сметка, сред сервис и по неговите победи, без всушност да ни биде јасно зошто и со што на пример заслужи Ник Кирјос, хулиган и Кардашијан меѓу тенисерите, да има свое место во спортскиот дел на секој провинциски весник во светот да каже што мисли за Ѓоковиќ. И секако дека мисли лошо, бидејќи неговата улога во тенисот се сведува на тоа да му мисли лошо на Ѓоковиќ.

Големиот шампион Роџер Федерер, еден од најголемите, како и Рафаел Надал, исто така еден од најголемите, имаат повеќе фанови од него на секој проклет турнир и пред секој проклет телевизиски екран во светот. Зошто? Затоа што на Ѓоковиќ му е судено да биде аутсајдер, бидејќи е од Србија? Може да биде, но само до одреден степен и само меѓу оние кои навистина не се занимаваат со оваа приказна. Нешто друго суштински го разликува од Федерер и Надал, нешто што повторно не го засега тенисот, туку ја засега човечката природа.

Федерер и Надал се принцови, недопирливи се и за оние кои ги гледаат и навиваат за нив. Помеѓу нив и општествената заедница, меѓу нив и човештвото е токму разликата спомената на почетокот што треба да произлезе од претпоставените петстотини милиони долари на Новак.

Не постои ништо што е заедничко за принцовите на тенисот или воопшто принцовите од било што друго во животот и нивната публика. Публиката живее од својата недопирливост, од презирот што го покажуваат кон јавноста.

Новак Ѓоковиќ не е принц, бидејќи неговата потреба да биде сакан го поврзува со заедницата и тениското човештво како целина. Како и потребата секогаш, на секое место, во секој гест и акција да се покажувате како добра личност.

И кога се обидува да зборува кинески, и кога танцува среде тениско игралиште, и кога глуми будала и забавувач, и кога имитира тениски шампионки, и кога пее, се обидува да ја убеди својата публика и на некој начин сите луѓе на светот дека е добар човек.

Само добрите луѓе се трудат да останат смешни дури и кога во нешто се најдобри на светот. Тој не е политичар, така што не му е грижа да биде избран пред сите други. Не му е ни важно да биде моќен, но ете би сакал да биде сакан. 

Со тоа што во таа потреба сите да те гледаат како добар човек и да те сакаат, има нешто месијанско, најлошо ќе ја изнервираш толпата. Колку и да молчиме за тоа, токму во таа иритација зборува фундаменталниот наратив на христијанската цивилизација, не се осмелувам да кажам која, вие тоа сами го знаете. Добар човек, кој не сакаше ништо друго освен љубов.

Новак Ѓоковиќ имаше 33 години кога дојде во Задар. Со себе донесе весела група на тенисери, меѓу кои Григор Гриша Димитров, Бугарин и одличен тенисер, кој очигледно беше малку настинат. Но живееме во време кога има настинки и настинки и кога човек веќе не смее ниту гласно да кива од страв да не биде распнат. Гриша сепак кивна и се отиде во пеколот.

На турнирот присуствуваше цела државотворна Хрватска. Со поддршката на Ѓоковиќ, тие го поддржаа хрватскиот туризам, како и илузијата дека нивниот штаб ја содржи епидемијата и го фати вирусот. Ѓоковиќ сакаше да им помогне на сите во Хрватска, а тие секако тоа го искористија. Да не кивнеше Бугаринот Гриша, тоа ќе беше најголемиот маркетиншки успех во историјата на хрватскиот туризам и демократија. Но, маркетиншката вештина е таква: разликата помеѓу успехот и катастрофата е дали некој случајно ќе кивне.

И потоа што се случи? Новак Ѓоковиќ не само што беше виновен за (наводниот) колапс на хрватскиот туризам, туку отсекогаш одговорната хрватска интелигенција која не ги симнува маските од лице и заборава дека уште во март, април и мај, гласно тврдеше дека наведените маски не служат само за ништо друго освен за „психолошки ефект“, прогласен за неодговорна глупост. А непознат човек преку графит на ѕид во Сплит му го порача истото што мене на виртуелен ѕид ќе ми го каже поранешниот претседател и сегашен член на УО на Хрватскиот ПЕН центар, нека умре од ковид-19 што поскоро.

И така, на прв поглед катастрофално заврши обидот на Новак Ѓоковиќ да им помогне на земјите што ги смета за свои и да им ги покаже на светот како драги и мирољубљиви, каков што е и самиот тој. Секако ова нема да биде негов последен обид и секако Новак ќе продолжи да ги прави истите работи и во иднина. Затоа што човекот не може да оди против сопствената природа.

Големите пари, како и големата несреќа, како што е војната, не само што не ја менуваат природата на човекот, туку само дополнително ги истакнуваат неговите фундаментални карактеристики. Тие ги прават добрите луѓе уште подобри, лошите луѓе многу полоши. А оние кои не се ниту добри ниту лоши, од кои секогаш и секаде најмногу ги има, се наведуваат да се однесуваат како што ги носи водата. Нив им е најлесно, секогаш им е добро, бидејќи со пари се може да се купи. Гледано од капиталистичка гледна точка, и кога немаат пари, тие се материјално побогати од Новак Ѓоковиќ. Неговата природа е таква што копнее по она што не може да се купи ниту за петстотини милиони долари, за она што, всушност, не може да се купи за никакви пари на светот. Тоа е причината поради која тој не им се допаѓа на оние кои секаде се мнозинство.

Мiljenko Јergović

31 јануари 2023 - 13:46