Кои се Духоборите?

Сектата на која ѝ се восхитуваше Толстој

Духобори се христијанска секта, а духоборството религиска филозофија, социјално движење, или едноставно начин на живот. Тие биле особено активни во Русија во доцниот деветнаесети век, пружајќи отпор кон царистичката руска власт.

Духоборите ги отфрлиле руските православни попови, иконите и црковните обреди, и се залагале за пацифизам и пронаоѓање на изворот на верата не во Светото писмо, туку во секој човек поединечно. Името го добиле од страна на некој руски архиепископ, кој мислел дека со него ќе ги навреди, но тие напротив називот го прифатиле како комплимент - како духовни борачи.

Во 1840-тите царот Никола Први протерал 5,000 од нив на работ на Руската империја. Дел од нив умреле во текот на тешкото 70-дневно патување со товарни возови, а дел завршиле во планините на денешна Грузија, каде се на работ на исчезнувањето, особено заради иселувањето кон север, кон поголемите градови на модерна Русија. Мали групи Духобори има и во Канада (40,000) и тоа во областите Британска Колумбија и Саскатчеван, а 5,000 живеат во САД. Во Грузија тие имаат формирано осум села близу границата со Турција и Ерменија, каде според патеписот објавен во Слејт, и покрај суровата клима успеваат да ја обработуваат земјата и да живеат во услови кои наликуваат на оние во 19-тиот век - без сателитски приемници, мобилни телефони и асфалтни патишта.

Најголем симпатизер на Духоборите, особено по нивното противење да се борат на страна на царот, станал Лео Толстој, кој со водачите на Духоборите се сретнал на неговиот имот во Јасна Полјана, на средба која многумина ја опишуваат како „една од големите историски средби на долги бради". Тој толку жестоко се залагал за нивните права што напишал и писмо до Шведската академија, сугерирајќи првата Нобелова награда за мир да им биде доделена на овие луѓе. Парите од неговиот последен роман, Воскресение, им ги дал на повеќе од 7,500 Духоборци кои сакале да се исселат од Кавказ во Саскачеван во 1899. На оние кои останале во Грузија, Толстој им испратил пари да изградат училише во селото Гореловка, кое и денес го носи неговото име. Во 1992 во него имало 300 ученици. Денес има само 32.

На исчезнувањето на Духоборите предупредил и Толстој во далечната 1898, кога еден руски весник објавил негово писмо во кое тој вели: „Владата на Кавказ го има заобиколено ова бунтовно население со магичен круг, и тоа полека исчезнува. За три или четири години можно е веќе да нема Духобори". Неговите предвидувања за среќа не се оствариле, но неизвесноста на ова население сепак продолжува. Во Гореловка, на пример, има 15 Ерменци на еден Духобор, а во поширокиот Јавахети регион на Грузија односот е 200:1. Духоборите продолжуваат со нивните традиции и пренесувањето на усните истории, што според нив е многу потешко отколку одењето во црква, која во нивниот случај е всушност старо сиротопиталиште, каде се собираат на неделните молитви.

12 септември 2013 - 13:51