Средината е мала, писателскиот еснаф згуснат, човечката нарав склона кон суета, па уште ако наградата подразбира и солиден паричен надомест, тогаш комисијата навистина треба да е крајно одважна, па да не ја додели на некого само затоа што затоа што тој во спротивно ќе се лути, и во следната прилика, кога ќе биде во позиција да одлучува, реципрочно да одбие да додели плакета, пофалница или иста таква награда на некој од таквата комисија, која не сака да го игра. Има луѓе кои се разбираат во местење тендери, каде во прашање се големи пари и бизнис интереси. Но има и луѓе од книжевниот свет, кои во секунда можат да проценат кој ќе добие некоја награда, само ако му го кажете составот на оние кои за тоа ќе одлучуваат. Има и такви кои тврдат дека дури е можно писател да си додели награда и на самиот себеси. И најферски дадената награда во вакви културолошки околности буди сомнеж, дека сепак тука има нешто што не го знаеме, некаква завера помеѓу наградениот и наградувачот, за доживотна размена на ловорики.
Токму затоа се израдував кога пред неколку дена чув дека наградата за прозно дело на „Утрински весник" оваа година отишла во рацете на еден – дебитант. Во конкуренција на 31 книга, во финале со повозрасни и многу поискусни прозаисти како Илхами Емин и Владимир Костов, победи роман од осумдесетина страници, во девет епизоди, кои иако повеќе личат на раскази, формираат заокружена целина. Авторката по професија и не е книжевник, што е само уште повод за радост – понекогаш е подобро да не ги имаш во глава сите тие силни книжевни теории, кои можат да го расипат автентичното, органско ракување со зборовите. Плус, фактот што заради дебитантството и формалната неприпадност на книжевните кругови таа, барем засега, е вон споменатите потенцијални „на ти-дај ми" спогодби, прави наградата да има уште поголема тежина, и ни дава за право одлуката на жирито да ја оцениме како храбра.
Првата асоцијација од насловот – 11 жени – ми беше дека тука има некаква суптилна, но сепак јасна иронија: единаесет е математички помалку, но кога се во прашање жени, тоа е повеќе од дванаесет, и тоа машки апостоли. Меѓутоа, од очекуваните феминистички тонови и од „женското писмо" во книгата нема ниту трага. Нема трага ниту од славање на жената и женственоста - ликовите се сè само не стереотипно смерни, напатени и безгласни. Тие се дел од едно градско, но маалско милје од осумдесетите, во кое жените се значаен социјален фактор – кога гледаат на кафе, ги копаат бавчите, возат Застава сто-кец, дремат по терасите или просто седат на клупа. Зад сите овие навидум обични огради и прозорци, демнат мрачни, твинпиковски приказни. Таа што одгледува домати во градината, тетка Донка, става бодликава жица за децата да се наденат на неа додека играат миженка. Онаа што вози сто-кец, Даринка, е стара мома – судијка, која се опушта со Бетовен, и става само француски парфем. Беба е повратничка од привремена работа во Париз, каде според комшиите има бордел. Лидија само има краста на лицето, и седи по цел ден на клупа, со накривена цигара во устата.
И така, единаесет чудни ликови, по малку демонски, но сепак некако познати, бидејќи се сместени во познат хронолошки и географски контекст. Гринго, цигари „Лорд", Династија, Мапети..сите тие се референци и на моето детство, кое додуша заради честите селења не ми помина маалски. Колку и да ја деконструира таа романтична обредност на маалскиот живот, преку ликови кои понекогаш повеќе изгледаат како инвентар на некаква психијатриска болница или циркус, книгата покажува и носталгија по тоа време, и по тие места. Со крајот на детството делумно гасне и зачуденоста и љубопитноста кон другите луѓе, кои сè помалку ги забележуваме, иако се можеби наши соседи. А и жените веќе немаат мустаќи, највпечатливиот некогашен знак на нивната еманципираност – високо кренат среден прст пред општествените конвенции, кои меѓу другото велат дека добрите дебитантски книги не добиваат високи награди. Исто како и со мустаќите, гласаме и оваа конвенција почесто да се ревидира. Ако ништо друго, заради разбивање на стереотипите и зацврстување на вербата во вредноста на наградите.
