Камо да беше лесно.
Психолозите имаат посветено децении и милиони долари на истражување начини за луѓето да се натераат да трошат помалку, а да штедат повеќе и добиваат мешани резултати. До сега, доминантната и најтестирана теорија е дека на луѓето им треба подобра финансиска едукација за да можат подобро да работат со своите пари - и не дека не е така. Сепак, едно пребарување на Гугл може да ви каже дека треба да штедите од 10 до 20 проценти од приходите, а просечниот Американец штеди само 7,9 проценти. Повеќето знаеме што треба да правиме, но благодарение на некои околности, системски проблеми и нормални човечки слабости, некако не ни иде.
Но, што ако на одредено ниво ја грешиме работата? Што ако најефикасниот трик за штедење пари не е до математика, туку до - емоции? Вака резонира една група психолози: Вметнување на емотивни врски во идејата за заштеда, и зајакнување на тие врски со конкретни, визуелни предмети може да овозможи луѓето да стигнат до нив многу полесно, отколку само со базична финансиска едукација. И навистина функционира.
За да се изведе истражувањето, поделиле 102-ца во две случајни групи. Едната група добила базична финансиска едукација што завршувала со прашања и одговори. Членовите на другата група добиле задача да донесат предмет од „лично, носталгично значење“ и да зборуваат за нивните желби за заштеда и тие предмети да ги поврзат со нив. Потоа, им рекле да го држат предметот на место каде што често ќе го гледаат - на биро на пример. Три недели подоцна, првата група ја зголемила стапката на заштеда за 22%, што воопшто не е лошо. Но, членовите на втората група имаат драматично подобар резултат - 78%.
Возбудена од овие сознанија, Шарлот Каулс од Д Кат одлучува сама да проба. Го прашува Бред Клонц, еден од авторите на истражувањето каков би требало да биде тој предмет со кој ќе ја тестира теоријата. „Повеќето предмети што ги видовме, немаа некоја вредност во монетарна смисла,“ и одговорил. „Заедничката нишка беше дека речиси се беше поврзано со семејството или саканите луѓе.“
Главно, не бил важен предметот, туку големата слика, или вредноста што ја означува.
„Поентата на предметот е да предизвика слика и емоции поврзани со целите за заштеда, што обично вклучуваат луѓе што ви се важни,“ вели тој. „Не постои ништо поздодевно и понеинспиративно од штедна книшка. Во основа, си ускратуваш задоволства заради нешто аморфно во иднината. Но со овие предмети правиш мостови и стануваат многу видливи, па тоа ќе те држи дури и кога ти е тешко да ја видиш големата слика.“
На пример, на клиентите им велел сметките за штедење да ги нарекуваат по одредени нешта што им се важни. Ако имате сметка за штедење со наслов „Фонд за студии на (името на детето)“, ќе ви биде многу потешко да извадите од таму пари и да си купите кола.
По разговор со професорка на Државниот универзитет во Канзас, Каулс дознава дека е во ред да си направиш и vision board - табла со желби. Така е и полесно - можеш да размислуваш за штедење за патување во одреден град, или нешто слично, па секој ден да те потсетува да ги правиш вистинските чекори за таа цел.
Ако имате сликички над компјутер (уште пофино позадина на компјутер) од градовите што сакате да ги посетите, или станот што сакате да го купите, волјата за штедење е поголема.
И секогаш кога ќе ве чешаат пари за трошење, можете да погледнете и самите да пресудите што е поважно.
