Егоцентричност или дигитална неписменост?

Социјалните мрежи се создадени како простор за размена на идеи, совети и лични искуства. Но, во последниве години се појавува феномен што експертите го нарекуваат „контекстуална неписменост“ - неспособност да се разбере дека не секоја онлајн-содржина е наменета за сите.

На ТикТок, една креаторка зборува за тоа како едноставно видео со совет за тоа како да се вметнат зеленчуци во брз оброк со тестенини предизвикало лавина од коментари за „привилегија“ и за тоа како „не секој има пристап до свежа храна“.

„Да, видеото претпоставува дека имате свеж зеленчук, затоа што тоа е целта,“ објаснува таа. „Ако немате, користете замрзнат. Ако ништо не одговара - тогаш содржината не е релевантна за вас.“

Проблемот, како што укажува, е што дел од публиката бара секое видео да биде целосно применливо на нивната ситуација, а кога не е - вината ја префрла на креаторот. Ова води до апсурдни сценарија каде банални совети мораат да вклучат бескрајни дисклејмери за секоја можна реалност - од немање фрижидер до бездомништво.

Според психолози, ова однесување е дел од пошироката култура на онлајн егоцентризам и virtue-signalling - потреба да се демонстрира свесност и морална исправност, дури и кога темата е надвор од контекст. Но суштината е поедноставна: не секоја содржина е за секого. Како што вели креаторката: „Јас гледам видеа што не се релевантни за мене - и земам од нив тоа што ми користи. Тоа е нормално.“

20 август 2025 - 11:40