Фер е да се каже дека многу малку луѓе си поминуваат добро на работа во последно време. Протестите за ниски плати, астрономските сметки за струја и инфлацијата значат дека платите не се баш доволни како порано, а револуцијата во праксата на работно место што некои сметаа дека ќе се случи по пандемијата не се материјализираше. Паралелно со тоа, социјалните мрежи и СЕО-појачаните статии се справија на единствениот начин кој им е познат: со лексикон полн „интересни“ нови хаштагови за старата злоупотреба.
Месецов се рашири муабет за „тивок отказ“, концептот на ментално „отпишување“ од работа и правење минимум, без да ја изгубиш позицијата. Ова доаѓа веднаш после „Големото откажување“, анти-работниот феномен при кој големи бројки на вработени масовно ги напуштија своите работни места во 2021. Ова беше тесно врзано со кованиците „прегорување“ и „споредни тезги“, што сега пак се толку чести што стануваат неинтересни за муабет.
Не е случајност што се материјализира овој нов речник во моментов. Како што налагаат сите штрајкови, колумни и објави на социјалните мрежи, за работникот никогаш не било полошо. Не е ни чудо што упорно ни се зборува за тоа - но дали измислување на забавни зборчиња е начинот да се справиме?
Реалноста е дека веќе постојат зборови за да се опише незадоволството и динамиката што води до него. Синдикатите, експертите и самите работници артикулирано зборуваат за тоа со децении, за експлоатација на обичните луѓе, за начинот на кој е дизајниран односот меѓу шефовите и вработените и како тие никогаш не можат да бидат еднакви. Со други зборови, „Големото откажување“ можеби придонесе кон еден жив, постпандемиски дискурс, но факторите за масовниот егзодус на работници не се ништо ново.
Покрај тоа, стресот предизвикан од работа и преработување постоеше долго пред да го наречеме „прегорување“ и како што истакнуваат некои луѓе, дури и концептот на „тивкиот отказ“ кој отпрвин изгледаше крајно специфично веќе имал име: тоа „клати врата-примај плата“ е стара синдикална тактика со која работниците одбиваат да работат било што надвор од нивниот договор. И тоа е пред воопшто да се стигне до вроденото бледило на фразата која треба да значи дека е радикално или субверзивно да ја завршиш работата што ти ја дале во рамки на временскиот период што ти го наложиле.
Иронијата е дека иако овие термини објаснуваат одредени феномени, всушност работат на замаглување на она што навистина се случува. Некритички ни ги продаваат како „економски трендови“ или докази за „новото нормално на работа“, но ретко се случува да се задлабочи некој во хаштгагот и да направи обид да се анализира поширокиот контекст. Можеби миленијалците и зумерите имаат различен однос кон работата, си велат луѓето, и веројатно е тоа поврзано со нивната работна етика.
Но, каде се шефовите во сиот овој жаргон? Можеби ако „Големите откази“ се наречеа „Големата злоупотреба“ или „тивкиот отказ“ да се наречеше „гласната експлоатација“ ќе ни беше појасно како функционира реалноста.
Се разбира, постои причина што не е така - шефовите имаат поголема моќ од нас и на работното место и како општествена класа која го контролира јавниот наратив, благодарение на моќните пријатели.
Но, ако сакаме нешто да промениме на подобро, тоа се прави преку колективно дејство, солидарност и именување на работите со нивното вистинско име, а не со вртење кон Ејч Ар двозначности, со што се фрла вината на погрешно место и ги затскрива игрите на моќта што се случуваат. За да се разбере зошто работниците даваат откази или одбиваат да се потрудат повеќе, треба да ги разбереме условите кои се очекува да ги трпат и да можеме да разговараме за структурите што ги создале. А да се предизвикаат тие структури, треба да се согледаат проблемите од страна на колектив, не на индивидуа. Шефовите и онака веќе многу контролираат, не треба да им се дозволи да го ребрендираат и лошиот третман кон вработените.
