Момчето што го сфати значењето на зборовите

Вчера, 19 ноември, беше соопштено дека на 92-годишна возраст починал Шунтаро Таникава. Тој е еден од најпознатите повоени јапонски поети, а неговото дебитантско дело од 1952 било насловено „Две милијарди светлосни години самотија“ (Маркес може вода да му носи). И покрај генералното непријателство на Јапонија кон американската култура во тоа време, тој го преведувал стрипот со Снупи и внесувал американизми во своите дела. Како на пример - лименка кока-кола.

„Кока-кола лекција“
автор: Шунтаро Таникава

Тоа утро момчето почна да распознава зборови. Секако, целиот свој живот тој кажуваше зборови како и сите останати, па дури и можеше да запише некои од нив. За дете на таа возраст, неговиот речник беше релативно богат. Всушност, тој беше доста вешт во нивното користење, за да се заканува, да изневерува, да мами и понекогаш да ја каже вистината, но тоа беше отприлика сè. Но сега користењето зборови само за такви утилитарни цели почна да му се чини некако безначајно.

Го поттикна нешто тривијално. Тоа утро седеше на едно мовче, мавтајќи ги нозете исто како што би направил секој друг. Млаките прскоти од брановите му ги навлажнуваа голите глуждови. Немаше никој околу него со кого би можел да разговара, а и самиот настан беше премногу безначаен за да се сподели. Но што и да беше причината, тој тогаш во својот ум истовремено ги визуелизираше зборот „море“ и зборот „јас“.

Во моментот навистина немаше што друго да размислува или да каже. Така, безумно дозволи двата збора, „море“ и „јас“, да се кошкаат во неговата глава. Тогаш се случи нешто необично. Зборот „море“ почна да станува сè поголем и поголем и да се прелева за да се спои со морето пред него, како што тоа се случува со две капки вода, пред тие да се претворат во една.

Во исто време, зборот „јас“ стануваше сè помал и помал, како врв на тенка игла, но никогаш не исчезна. Наместо тоа, колку што стануваше помал, толку стануваше посјаен, движејќи се од неговата глава надолу кон неговото средиште, сега лебдејќи како единствена честичка планктон во зборот „море“ што се спои со морето.

За момчето ова беше незамисливо искуство, но барем на почетокот не беше изненадено или вознемирено. Наместо тоа, тој дури рече „јас сфаќам“, со самозадоволен тон. Се разбира, не беше сосема спокоен. Чувствуваше некаква голема сила, која не беше негова, длабоко вгнездена во себе.

Станувајќи, дури и пред да се освести, промрморе: „Сфаќам, морето значи море“. Откако го кажа ова одеднаш почувствува потреба гласно да се изнасмее. „Секако, ова е морето. Тоа не е нешто што се вика море, туку е самото море“. Да беа неговите другари со него, ваквиот монолог ќе беше исмеан. Размислуваше за тоа во едно ќоше од умот и повторно промрморе. „Јас сум јас. Јас сум токму тука“. Овој пат му дојде да заплаче.

Наеднаш се почувствува преплашен. Сакаше сè да исфрли од главата. Посакуваше да направи да исчезнат и „морето“ и „јас“. Се плашеше дека главата може да му експлодира ако му падне на памет макар и само уште еден збор. Секој од нив можеше да се претвори во нешто со непозната големина и маса, а штом ја окупира неговата глава да се поврзе со секој друг збор ширум светот и на крајот да го проголта и да умре. Така се чувствуваше.
 
Но, како и секое момче на негова возраст, не можеше да го изгуби од вид своето јаство. Наскоро се обидуваше да отвори лименка кока-кола што ја купи на пат кон мовчето и ја држеше во раката. На негово изненадување не можеше да го направи тоа. Зошто? Затоа што во моментот кога ја погледна конзервата во раката, во неговата глава масовно се вовлекоа куп неброени зборови, како рој скакулци.
 
Сепак, тоа не беше нужно толку страшна ситуација како што ја замислуваше. Не бегајте, застанете цврсто! Се определи за единствениот пат да го надмине стравот, исто како што би се борел против многу повисоки и постари момчиња. Во неговата рака, лименката, обоена во црвено-бело, зрачеше со зборови, впиваше зборови и дишеше како да е живо суштество. Не знаејќи дали ова го мачи или му причинува задоволство, тој се соочи со ројот зборови. Но штом ги раздели еден по еден, огромниот рој, кој изгледаше како спирална и злокобна магла, воопшто не се разликуваше од зборовите од страница на неговиот омилен стрип.
 
Оваа битка всушност се одвиваше со молњевита брзина, како во кошмар. Ако случајно притоа го согледа бесконечниот универзум кој започнува или завршува на врвот на неговата конзерва, тој воопшто не беше свесен за тоа. Некој би можел да каже дека во тој миг го именуваше секој дел од непознатото што се подготвуваше да го проголта, со сиот речник што би можел да го совлада, а што го вклучуваше и неговиот иден речник, кој сè уште дремеше во неговата потсвест.
 
Кога севкупноста на зборовите, множество што може да се спореди со еден сè уште непознат вонземски живот, се спои во визијата на еден речнички том, битката заврши. Морето повторно стана  ентитет наречен море и повторно мирно брануваше. И момчето го потегна јазичето од неговата лименка кока-кола, ја испи темната запенета течност во една голтка, се засркна и почна да кашла. „Тоа е само лименка кока-кола“, помисли тој. Пред еден само еден момент беше чудовиште.

Ја нагази испразнетата лименка, наместо да ја фрли во морето како што правеше секогаш. Неговите боси стапала малку го болеа, но тој ја удираше со нозете повторно и повторно додека лименката целосно не се израмни. Самиот беше прилично засрамен од чудното искуство. Не ни помислуваше да му каже некому, ниту да научи нешто од тоа. Дури и кога ќе се сеќава на оваа случка низ магла додека лежи на својата смртна постела неколку децении отсега, таа ќе се претвори во нешто што е тешко да се долови, како здив на ветер, заедно со сите други спомени, па затоа сигурно ќе го поттикне неговото посебно сетило, различно од неговите ослабнати пет сетила, за повторно да го исплаши.

Сепак, тоа утро момчето погледна надолу кон сплесканата лименка кока-кола и едноставно промрморе, „не е за горење“. 

извор (оригинална јапонска и англиска верзија) тука

20 ноември 2024 - 16:38