За убовта и патината

Замисли да го чистев подрумот и да фрлев сѐ. Замисли да ја чистев душата и да го фрлев и ова. Исто е. Кога чистиме, се исфрла она што веќе не ни треба на патот, што ни пречи за следните чекори, а она што е скапоцено и потребно, го носиме со себе. Затоа се неуспешни сите 100 отстотни нешта: чистење, диета, реновирање, градење, па и поправка. И 100 памтење. Од него боли глава.

За денес ми останаа шупата и потпокривот, поткровјето, што би рекле скопјани. Еднаш кога ќе фатиш работа, те тера да ја истераш до крај. Инаку, ич не зафаќај се, животот не трпи фушерај. Ама и не претерувај, не може сѐ да е беспрекорно чисто, чистењето е работа за цел живот, секој ден, секој божји ден. Не можеш еднаш да се избањаш и да останеш чист.

Сега, дека е лето и работам, и јас се капам секој ден. А дедо се капеше, да не речам ич, многу беше чист. Велеше, сум се бањал кога мајка ми ме бањала. Многу одамна. Мил човек, мојот дедо Мито, Димитар. Сакаше да пее под јаболката, и да црта волци и дрвја. И многу убаво рскажуваше. Со баба беа пар од соништата, да ги видиш да се стопиш од милина. Само еднаш ги видов баба да го скара нешто, тој неа никогаш, оти е маж. Одеа по патот, заедно, а таа: Аман бе човеку... и нешто нервозна. А дедо, мирен како и секогаш. Не сум го чул да се развика, ниту да се клешти од смеење. Само беше малку старозаветен кога се работи за други луѓе. Не му се правеше муабет со секој, па ни велеше: Деца, ја го иде дедо Јован, одете правете му муабет, јас не мога. Не можам. Ни баба не беше зборлеста, ама многу убави очи имаше, просто те грее кога те гледа. Баба Лена.

Баба била сираче, ја омажиле на 17-18, татко ѝ пред тоа загинал, паднал од зградата на школото, ѕидар. А мајка ѝ починала многу порано. А дедо го ожениле стар, на 21. И кога си дошол од планина и му ја покажале баба, тој од срам два месеци не влегувал вкашти, во куќата, само цепел дрва по цел ден. Еј, колку ги сакав, и колку ме сакаа. И кога правев ѓурултии, дете, тоа му е работа, никогаш не ме караа... баба велеше, како да те удриме, едни очи големи, па солза кога ќе пуштиш, срцето ми се кине.

Никој не љуби како баба и дедо. Таа љубов за внуците е посебна, нежна, блага, благородна... ама не е за воспитување, ќе те расипат од толку љубов, од што им е жал да те скараат, пак и тоа од љубов. Таа нивната е различна од родителската, и ако имаш живи родители, нема зошто тие да се прават судии и да ти судат. За тоа се мајката и таткото. Старите се новозаветни, средните старозаветни. Или така мораат да глумат. За твое добро, многу јасно, не да ти се прават господари.

Ете, замисли да го чистев подрумот и да фрлев сѐ. Замисли да ја чистев душата и да го фрлев и ова. Исто е. Кога чистиме, се исфрла она што веќе не ни треба на патот, што ни пречи за следните чекори, а она што е скапоцено и потребно, го носиме со себе. Затоа се неуспешни сите 100 отстотни нешта: чистење, диета, реновирање, градење, па и поправка. И 100 памтење. Од него боли глава.

Патината не е нечистотија, таа е белегот на времето врз душата. Останатите убави нешта кои ни се во согласност со сегашноста што ја живееме. Да не мешате патина и гнасотија, потребно и непотребно. Кој не сака ништо да фрли, кој чува сѐ, има преполн подрум и гаража, и пренатрупани соби дома - тој се плаши од смрт, од умирачка. И сака ништо да не му избега, низ глава ги превртува и спомените, да не ги заборави. Скржавите луѓе се страшливи луѓе, не се сотони. Имале нешто поради што станале скржави. Обично, нешто им фалело како деца, па после стануваат „чувачи“. А на кој му фалело љубов, станува посесивен. Се плаши да не биде оставен. И љубоморните жени и мажи се такви од истата причина. Некој некогаш ги оставил, или тие оставиле некого што ги сакал, и после прават сѐ новиот да не им избега. И го прават најлошото што може. Го бркаат со сите сили од себе. И се чудат зошто истото им се повторува... сѐ додека не разберат, и не се простат со оној со кој се во кавга, така си простуваат и себеси и нему, и можат да продолжат чисти и уредни, во новиот живот, на новиот пат. И ќе си понесат и понекој спомен од старите нешта, од старите „љубови“, но тие тогаш се на вистинскиот друм, со вистински ум, и не се во љубов туку во убов, постојат во убавина.

Достоевски рекол: Убавината ќе го спаси светот. Мислел на љубовта, нормално. На убовта.

Тихомир А. Јанчовски

11 август 2021 - 14:13