Одморот како облик на отпор

Не мора да излегувате на протести и да мавтате со пароли и бајраци. Не мора да извикувате пароли или да пишувате остри критики на социјалните мрежи. Отпорот може да се состои и само во тоа дека ќе здивнете. И тоа не само за викенд.

Највпечатливите сцени во „1984“ на Орвел се состојат во едноставни описи на денот на Винстон Смит. Тој се буди, со мака и со кашлање, се ѕвери во мониторот и веднаш се подвргнува на заморувачко вежбање. По скромен појадок и цигара, мора да се симне неколку ката пешки бидејќи лифтот не работи. Ручекот и другите паузи во текот на работниот ден се пополнети со непрекината и гласна пропаганда. Вечерите му се мешавина на пинг-понг и здодевни предавања.

Животот на Винстон се состои од непрекинато истоштување. Во своето антологиско и визионерско дело, Орвел регистрира факт поврзан со употребата и злоупотребата на моќ: таа ја одзема можноста за одмор. Без оглед дали станува збор за верски култови, воени касарни, мачење во концентрациони логори - папсаниот поединец е марионета подложна на физичка и психолошка манипулација.

Нова книга под наслов „Одморот е отпор: манифест“ на Триша Херши се осврнува на оваа тема, пласирајќи радикална теза - дека во вакви околности, одморот е форма на отпор. Непрограмираното време е парче слобода во морето зафатени „слотови“. Авторката, афро-американска авторка и активистка, не се држи само до теоријата, туку има направено и чекор понатаму, со формирање на тн. „Министерство за дремка“. Тоа ја истражува моќта на одморот како колективно искуство, вклучувајќи заеднички дремења кои секојдневните локации ги претвораат во „свети простори на одморот“.

Теоријата на Херши е дека „Колку што повеќе се одмараме, толку повеќе се будиме“. Таа се позиционира контра капитализмот и белечката доминација, а ја обвинува современата култура за тоа што ни ги има украдено можностите за сонување на јаве, и замислување за тоа дека нештата би можеле да бидат поинакви. Оттаму, нејзината агенда не е поврзана само со одморот во физичка и во смисла на самопомош, туку како суштински елемент во обезбедувањето благосостојба во заедницата која исто како и поединечните тела ги полни своите „батерии“ со тоа што нејзините одморени членови се поагилни, побудни и порасположени за какви и да е проекти. 

Види претходно - осврт за „Папсано општество“ на Бјунг-Чул Хан.

17 декември 2022 - 10:15