Подкаст во време на корона

Културна историја на бидето

Трагајќи по интересни теми го пронајдовме подкастот Stuff You Should Know и епизода посветена на еден подзаборавен елемент на бела техника, кој станува актуелен во време на тоалет хартија паника.

Неговото име на француски значи „коњче“, а раните варијанти навистина доаѓале со некој вид „седло“ со дупка, под кое имало керамички сад со вода. Модерните имаат различни облици и опции, меѓу кои и пуштање музика додека се плакнеш.

„Биде“ со акцент на е-то е француска измислица од доцниот 17 век - сад дизајниран така за на него човек да може да седне и да се заплакне. Една од неговите рани функции била да служи за контрацепција, иако денес се знае дека е неефикасно на оваа тема. Сепак, бидето долго време било лоцирано во спалната соба, веднаш до креветот, и се користело за плакнење после секс, особено во борделите. Ова важело дури и во помодерни времиња - Набоков во „Лолита“ опишува посета на јавна куќа во која имало само кревети и бидиња. Можеби бил опседнат со овој елемент на бела техника со оглед на тоа што своето прво дело кое го напишал на англиски во Париз во 1941, „Вистинскиот живот на Себастијан Најт“, било пишувано во тоалет, врз куфер поставен над биде, за да изигрува маса за пишување.

Во 1900-тите бидето се преселило од спалната соба во купатилата, било поврзано со проточна вода, и почнало да добива различни облици. Во 1928 во САД Џон Харви Келог аплицирал за патент за „анален туш“, нешто што денес се вградува и во самите тоалет шољи, и може да има и топла вода. Најголем развој бидето сепак доживеало во раните 1980-ти, кога се појавиле електронски јапонски модели со имиња како „Чисто сетило“, „Галаксија“, „Бесконечност“. Некои од нив имале вградено опции за топлење на седиштето и ноќни светилки. Јапонскиот производител Тото направил и прв „безхартиен тоалет“, комбинација на шоља и биде кое го мие, но и го суши корисникот. Проценката од 2015 е дека вакви елементи има во 76% од јапонските домаќинства, како и во хотелите и некои јавни тоалети.

Популарноста на бидето зависи од културолошкиот контекст. Додека во исламскиот свет, Западна Африка и јужните европски земји тоа е дури и законски предвидено во секој тоалет (во Италија и Португалија на пример тоа е така од 1975), и е прилично популарно во југо-источна Азија, има земји каде самото негово спомнување се смета за знак на лош вкус. Пандемијата со Ковид-19 го актуелизираше заради тоа што тоа може да претставува целосна замена за тоалет хартијата, или барем значајно да ја намали нејзината потрошувачка. Од еколошка гледна точка бидето е исто така „поисплатливо“, бидејќи користи многу помалку вода отколку што се користи за изработка на тоалет хартија, што подразбира и сечење на 15 милиони дрвја годишно. Исто така тие се многу практични за употреба од страна на возрасните лица и хендикепираните, затоа што ги превенира несреќните случаи предизвикани од паѓање при туширање во када.

52 минути на оваа тема може делуваат многу, но двајцата водители на подкастот се толку луцидни и добро информирани, што е задоволство да се слушаат.

Целата емисија тука

21 април 2020 - 15:44