Радијаторот бил измислен како оружје против пандемија?

На преминот од 19 кон 20 век вентилацијата на живеалиштата, како превенција од заразни болести, ги инспирирало инженерите да дизајнираат топлински системи на пареа, кои и денес се користат.

Тековната пандемија го оживеа интересот за улогата на дизајнот во борбата со заразните болести. Модерната архитектура која денес ја сметаме за врв на раниот 20 век, била отворена кон природата, полна со светлина и воздух, рефлектирајќи ги тогашните идеи за здравјето и благосостојбата. 

Но битката против патогените ги има променето и ентериерите на објектите. Во оние њујоршките, на пример, радијаторите кои и денес ги прегреваат становите се директен резултат на глобалната пандемија на шпански грип од 1918-19 година.

Според Дан Холохан, истражувач со големо познавање на системите за затоплување и автор на книгата „Загубената уметност на греењето на пареа“ од 1992, повеќето радијатори се појавиле во големите американски градови, како Њујорк, во првата третина на 20 век. Ова златно доба на греењето на пареа не случајно коинцидирало со пандемијата: верувањето за тоа како треба да се одвива борбата со болеста која се пренесува преку воздух влијаела на дизајнот на системите за греење. Ако свежиот воздух (и промајата) ги „бркале“ болестите, тоа подразбирало отворени прозорци и зиме. Таква била препораката на Здравствената комисија на градот Њујорк, но тоа значело и толку силно греење што дури и на најстудениот ден, и со отворени прозорци, повторно би било пријатно. Застојаниот воздух во слабо вентилирани домови придонесувал, според проценките, за 40% од смртните случаи од заразни респираторни болести во земјата.

Оваа здравствена мисија, да се обезбеди свеж воздух, била мотивирана од мислењето дека оној застојаниот е „национален отров“. Главен промотор на оваа идеја бил Луис Лидс, здравствен инспектор, кој дошол до заклучок дека „сопствениот здив е најголемиот непријател на човекот“. Тој одржувал предавања низ САД со рана верзија на Пауер поинт презентации - проектор со тн. „магична светилка“, преку кој прикажувал слајдови на семејство, при што од устата на таткото излегувал црвен воздух. На следниот слајд децата била паднати на подот. Ваквите сцени ги ваделе присутните од памет.

На напорите на Лидс им се придружила и писателката Хериет Бичер Стоув, авторката на „Колибата на чичо Том“. Заедно со својата сестра Кетрин, Стоув ја напишала книгата „Домот на американската жена“, во која тврдела дека тесните спални соби и печките што испуштаат чад трујат повеќе од половина од нацијата.

Сето ова влијаело врз архитектите и инженерите од почетокот на 20 век, а било дополнително нагласено со епидемијата на шпански грип од 1918. Системите за греење кои биле поставени во текот на тие први децении на 20 век, со оглед на нивната издржливост, траеле со генерации, а некои од нив се користат и денес. Како што наближува актуелната пандемиска зима, жителите во чии станови има парно ќе можат да си дозволат повеќе промаја отколку оние кои мораат да пазат на секој потрошен киловат или огревно дрво.

извор

10 декември 2020 - 15:51