Големото ништо

Ексклузивно! - нај(зло)употребуваните зборови во новинарството

Новинар на Дејли Бист, подготвен да си ги признае вербалните гревови и да започне со сопствената рехабилитација, ги наведува најчестите залудно или прекумерно употребувани термини во современото новинарство, на кое не е имуно и нашето.

Слично како што вработените во тн. Министерство за вистина во Орвеловата „1984" беа задолжени за уништување на оние зборови кои би можеле да ја подријат идеолошката недвосмисленост на искажаното и не-дај-боже да укажат на нешто помеѓу редовите, така и денешните новинари лесно посегнуваат по празни изрази и зборови чија единствена цел е заштеда на време и зголемување на број на кликови.

Ваквите „формули" ги укинуваат стилските разлики, и прават сите текстови, без оглед на темата, да звучат исто, како да ги пишувала машина а не човек. Некои изрази се веќе толку потрошени, што дури и нивната пародична употреба веќе не е ефектна. Мајкл Мојнијан од Дејли Бист наведува такви од англиското говорно подрачје, но еве некои кои се релевантни и кај нас:

Ексклузивно!

Веројатно најзлоупотребуваниот збор (и интерпункција) во новинарството, по кого би требало да се посегнува само доколку медиумот објавува материјали што ги нема никој друг, или пак е единствениот кој обезбедил интервју со некого на некоја важна тема. Оттаму, да се претставува како „ексклузивно" интервју со претседател на држава (како што тоа неодамна го направила Дијан Сојер од ABC News кога го најавувала интервјуто со Обама), е во најмала рака необично, бидејќи една од претседателските одговорности е токму тоа, тој да се појавува по медиуми и да ги споделува своите гледишта со јавноста. Тоа не е пречка по архивите да има стотици интервјуа со Обама кои се означени со „ексклузивно", иако тие се дадени во рок од неколку недели, и на иста тема (за што на сајтов под „Твоето интервју не е ексклузивно“ веќе пишувавме тука).

Во дигиталниот речник на македонскиот јазик „ексклузивен" е дефиниран како: „Исклучителен, специјален, што е наменет, достапен само на ограничен број луѓе. Спротивно од: инклузивен (прид.)" Значи ако „ексклузивни" се сите медиуми и вести, и се однесуваат на секого и на сешто, тоа значи дека нешто не е во ред со целиот концепт и тој или треба да се ревидира или целосно да се напушти.

„Вонредни вести" (Breaking) 

Тагот „брејкинг њуз" сè уште не е предмет на масовна злоупотреба во нашите медиуми, но тоа сигурно нема да биде причина наскоро да стане. Во други контексти „брејкинг" станува дури и кога „Слонови евакуирани од автопат во Индијана по сообраќајна незгода", што непотребно го одзема вниманието од други, поважни вести. Секако ако медиумот располага со такви. „Брејкинг“ наслов можете дури и да си направите самите. Eве го нашиот: 

„Некои велат, експертите велат, критичарите велат.."

Често всушност никој ништо не вели, туку ваквите фрази се употребуваат за да обезбедат рамнотежа во известувањето и да им дадат кредибилитет на сториите. Колку луѓе се потребни за новинарот да напише дека "некои" велат нешто? Одговорот е - еден човек - и тоа најчесто таксистот кој го возел дента.

Ова е само мал дел од списокот изрази кои наместо да ја поткренат атмосферата за некоја тема ја десензибилизираат јавноста, која веројатно сега повеќе би реагирала ако нешто означиш со - Ништо!

4 септември 2014 - 09:15