Bookbox

Замислете дека сте маж кој последниве триесет години имал многу близок пријател, маж, со кого не само што професионално соработувал туку и пиел по кафани, се тепал и правел други стереотипно „машки“ нешта. Одеднаш, на 61 година, вашиот пријател ви кажува дека ќе стане жена, со цицки, репче и цветни фустани. Дали ќе му понудите да тргнете на пат низ земјата за да го поддржите во оваа идеја?

„Помошно средство за секаква намена за потребите на вашата канцеларија или дом“. Вака гласи препорака со пет ѕвездички на книга на Амазон. Не која било книга, туку учебник со 1279 страници, тврда корица и (навидум) едноставен наслов: „Гравитација“.

Шарлот, Емили и Ен не се ни Бронт, ни Бронте, туку Бронти?

Денес, 26.09., излезе вест дека е исправена грешка направена уште пред 85 години, со тоа што во Поетското катче на Вестминстерската опатија презимето на сестрите кои на македонски (српски, бугарски) ги знаеме како БронтE биле напишани без две точки врз е-то. На англиски без тие ознаки некој може да го прочита презимето како „Бронт“, а всушност е Бронти.

Oд каде потекнува идејата за „рамноправност“?

Човечката историја е цик-цак линија на доминација и обиди за регулирање на истата, со развивање на кооперативни начини на живеење. Последново е „цик“-от. А „цак“-от е огромен чекор нaназад во периоди кога поради потреба од работна рака (поради земјоделие или индустрија) хиерархиските структури повторно биле воспоставувани, посилни од претходно. 

Kaранфилче: ароматичниот зачин кој создал империи

Позади еден навидум скромен зачин стои сложена историја на царства и профити, колонијализам и глобализација. Според локалните верувања, пак, растението имало еден куп моќи. Жените од островите го користеле тајно како афродизијак, верувајќи дека го зголемува сексуалниот апетит. Мажите го користеле во време на војна, сметајќи дека ги прави невидливи и оттаму неранливи. 

Сер Антони Хопкинс во нов филм го игра човекот што спасил 669 деца

За милиони Британци тоа било незаборавен момент во телевизиската истосрија. Во февруари 1988 на програма на Би-би-си под наслов „Тоа е животот!“, човек по име Николас Винтон после многу години се сретнал со некои од 669-те еврејски деца кои ги спасил од нацистите нешто пред Втората светска војна. Сега за него има и филм.

Авиончињата од хартија не се (само) играчка

Со векови, хартиените летала биле начин да се истражува науката на летањето. Сега тие можат да го инспирираат понатамошниот развој на технологијата на дроновите.

Кога Бајрон се обидел да купи 12-годишно девојче

Англискиот поет се заљубил во Тереза Макри додека патувал низ Грција. Во нешто што денес би се опишало како скандалозен чин, тој ѝ понудил на мајката на девојчето откуп за да си го носи дома.

Човекот заслужен за британската панк естетика на 1970-тите

Завчера, 8.8., на 76-годишна возраст, почина Џејми Рид, уметникот чии дела придонесоа кон популарноста на панкот и сродните контракултурни движења, како и на неговите славни музички претставници, Секс пистолси.

Дали има синоним за зборот „синоним“?

Некои од најчесто користените зборови во англискиот јазик како да се создадени од некој со ѓаволест смисол за хумор. Зборот „моносилабик“ (што значи „составен од еден слог“) не е едносложен, „лонг“ е составен од само четири букви, „лисп“ (говорна маана, како шушкање) е тешко за изговарање ако некој шушка, а зборот „синоним“ нема синоним. Или можеби има?

Зошто развод со адвокати и социјално, кога може двобој на живот или смрт?

Во она што се нарекува „мрачен“ среден век немало семејни терапии и прирачници за самопомош за брачни парови. Но затоа имало нешто поефикасно - дуели кои ако не завршувале со смрт на едниот партнер, тогаш барем им овозможувале да се издуваат и да се истресат еден на друг. 

Како ќе изгледаше светот да не се случеше настанот од 29 октомври 1969-та? Како мислите кој настан?

Во нова колумна Борис Дежуловиќ се прашува: што ако општото место во популарната култура - враќање во минатото и убивање на Хитлер - се преиначи во една поинаква „ликвидација“? Како би изгледал светот денес да можела да биде сопрена мисијата на Чарли Клајн и неговиот професор? Како мислите, кој Чарли Клајн?

Зошто подобро помниме кога читаме на хартија?

Можеби сте го почувствувале тоа - прочитана книга на таблет или е-читач се заборава побрзо. Како нешто да недостасува што прави прочитаното да „испари“ многу побрзо отколку кога книгата се чита во асли издание на хартија, со сета нејзина тактилност.

Вилијам Фридкин: режисерот со најимпресивен каталог неснимени филмови

Не е грешка во насловот. Вилијам Фридкин, режисерот на славните „Егзорцист“ и „Француска врска“, кој почина вчера (7.8.) на 87-годишна возраст, веројатно ќе бил уште пославен да му успееле проекти кои поради различни причини не доживеале финализација.

Кога мразот бил луксуз и милионски бизнис

„Жнеачите“ на мраз добро заработувале сечејќи цели блокови од езера и други слатки води, а меѓународната индустрија за преработка на мраз била бизнис кој ветува. Сè до појавата на фрижидерите.

Букбокс друштвени игри: „Калико“ или мачиња на ќебенца

Ги знаете оние разгледници од море, на кои локални мачки позираат (или се сликани без знаење и без да бидат прашани за авторски права) како дремат во сенка, невознемирувани од туристичката гужва и цените на гирото. Епа ова е идеална игра за лето, затоа што сместувајќи ги мачињата на прекрасно дизајнираните плочки, и вие малку ќе здивнете и запредете.

Дали доаѓа времето на топлотни бункери?

Како што светот забрзано оди кон предвидувањето дека до 2030 ќе го достигне просекот на зголемување на температурата од просечни 1.5 степени Целзиусови годишно, така почнуваат муабети за тоа дека треба да размислуваме за живот под земја, или барем во сутерен. Еден град во централна Австралија веќе живее така - сè е под земја, од цркви до кампови. 

Писмо на Никола Тесла до 12-годишно девојче: природата е eдна огромна мачка

Можеби последното нешто што би го помислиле за генијот и чудак Тесла е дека би сакал животни, па уште и мачки. Во текот на неговите 86 години тој изумил куп електрични апарати и до моментот на својата смрт имал околу 300 патенти на свое име. Но неговата доживотна фасцинација со електричната струја е поврзано со нешто кое до сега не сме го препоставувале.

Лунар Кодекс - дигитализирани дела на 30.000 уметници ќе бидат архивирани на Месечината

Збирката ќе содржи слики, предмети, списанија, книги, подкасти, филмови и музика од 157 земји. Ова не е прв пат на Месечината да се испраќаат уметнички дела од земјаните, но она што е ново е употребената технологија која овозможува многу поголем обем на податоци од претходно.

Како да се запише звукот на бакнеж?

Прашањето малку личи на она „како звучи плесок со една рака?“, затоа што на крај краишта зошто некој би запишувал како звучи бакнеж кога би можел да ја опише сцената со многу повеќе зборови, и да продолжи и со други детали? Но запишувањето на звуци открива интересни културолошки разлики.

Поштарот кој изградил цел замок од камења што ги собирал по пат

Не можеме да се воздржиме од споредба - во центарот на Скопје еден голем реон е оставен повеќе од една година без достава на пошта (за пратки од Али експрес да не зборуваме) затоа што претходниот поштар починал, а нов не може да се најде. Просто никој не сака да биде поштар. Приказната е за еден од Франција, кој секој ден по патот по којшто одел разнесувајќи пратки си собирал камчиња. И од нив направил палата.

Различно поинакви - нова изложба на уметници со мозочни повреди

Во галеријата The Curve во Барбикан, Лондон, е отворена изложба на уметници на кои им е потребна помош за секојдневни активности, па и за сликање или вајање. Таа го поставува прашањето: кому му е овозможено да се „брои“ како уметник?

Бегство или соочување: две читања на старогрчкиот мит за сирените

Веројатно сте слушнале за митот за трите сирени кои пееле толку убаво што ги хипнотизирале морнарите. Губејќи контрола, тие се насукувале на карпестиот брег. Одисеј им одолеал со финта. Но во друга верзија на истиот мит, победата е однесена не на тој начин што сирените се одбегнуваат, туку така што тие се навјасуваат, со убавина.

Папагалите кои заразно се смеат

Се викаат кеа и се претставници на големо семејство папагали кое живее на Нов Зеланд. Познати се по својата интелигенција и љубопитност, одлики кои се од животно значење во суровата планинска околина во која живеат. Знаат и тимски да работат за да постигнат одредена цел. Истовремено, oва е една од ретките птици чиј повик звучи како смеење, и тоа заразно.

Букбокс гледаше: „Харакири“ (1962)

Секоја чест на „Опенхајмер“ и сличните епски приказни за човечки трагедии, за чија убедливост придонесуваат брзата монтажа, драматичните визуелни ефекти и тресењето на столицата во кино салата поради прегласниот звук (кој веројатно треба да симулира експлозија на атомска бомба некаде кај Драчево, додека вие сте во Карпош). Во овој филм нема ништо од сето ова. Плус е за период и за земја за која малку знаеме. Па сепак, ефектот е неверојатно силен, а филмот еден од најдобрите кои некогаш сме ги гледале.

Виртуозот на француска хорна кој свири со својата лева нога

Koга Феликс Клисер наполнил 4 години донел одлука: дека ќе свири на дувачки инструмент. Никој не се сеќава како слушнал конкретно за француската хорна. Иако тоа е тежок инструмент кој бара голем физички ангажман сега, на возраст oд 32 години, Феликс е еден од најдобрите светски хорнисти. Еден „детал“ дополнително го издвојува од колегите - тоа што тој нема раце.

Кога јогата ја сметале за антихристијанска „филозофија на склопчената змија“

Во раните денови на јогата во САД скептиците предупредувале дека таа може да ги поттикне луѓето (пред сè жените) да преминат во паганизам, односно да застранат во своето однесување и убедувања.

Материјал за иден филм: „видовитиот“ што цели 20 години цедел пари од повозрасни Американци

Во периодот од 1994-2014 Канаѓанецот Патрис Ранер испраќал писма на милиони Американци и се потпишувал како европска видовита госпоѓа. Белешките, напишани со ракописни букви, содржеле генерални предвидувања и вклучувале список „среќни“ броеви. Но визијата не била бесплатна, туку чинела 50-тина долари, и тоа само за почеток.

„Снус“ или што научивме од една данско-шведска серија

„Мостот“ (Bron/Broen) е одличен скандинавски трилер кој би можел да се коментира од социо-политички, психолошки и други агли. Но во моментов нè интересира нешто друго - што е она што го става под горната усна главната инспекторка?