Букбокс гледаше

„Името" (2012)

Француски филм, кој почнува како комедија а завршува како драма, чиј наслов посоодветен за наш контекст би бил „Проблемот со името". Затоа што, токму за тоа и се работи.

Правен врз основа на успешна театарска претстава и со речиси истата театарска постава, што прави да имате чувство дека сте во театар, „Името" почнува во стил на „Амели", со карактеристичните „замрзнати кадри" и нарација-краток профил за секој од ликовите: Пјер - професор по книжевност на Сорбона, жена му Елизабет - учителка во основно, нејзиниот брат Винсент - богат бизнисмен , и нивниот најдобар пријател Клод - свирач на тромбон, кој по сите надворешни знаци е геј. Тие се среќаваат за вечера во станот на Пјер и Елизабет, а некаде по првите дваесетина минути им се придружува и жена му на Винсент, тазе бремената Ана.

Ритамот на средбата е брз, екипата е очигледно воиграна, фрчат закачки и иронични коментари, веќе се наѕираат некои од нивните стандардни рововски битки и меѓусебно односи. Во еден момент Винсент објавува дека тој и Ана чекаат дете, и дека веќе смислиле име за малиот, кое почнува на „А". По рунда нагаѓања, идниот татко конечно објавува - детето ќе се вика Адолф.

Првата реакција на присутните е штама. Следуваат рационални аргументи зошто ова име не е соодветно, а кога и тоа не помага следува викање и навреди. „Ама Адолф со француското phе, не со ф", залудно се обидува да објасни Винсент, кој до идејата за името наводно дошол затоа што тој и неговата сопруга ја читале истата книга кога се запознале - имено Adolphe, приказна за отуѓен млад човек кој се заљубува во постара жена, еден од најпознатите француски романи на 19 век.

Целата жолчна дискусија околу спорното име е лекција по семиологија и врската помеѓу означувачот и означеното - дали името е причина што Адолф станал Адолф? Ако не, зошто имаме толкав страв од такво именување на уште неродено бебе? Дали има други „забранети" имиња? Јозеф (Сталин), Пол (Пот), Џек (Трбосек), Садам? Дали ако се викал Пепито, Хитлер би имал помалку следбеници, и сите би морале да викаат „Хајл, Пепито!". Дали тогаш името би било смешно, а сега не е?

И покрај тоа што по некое време Винсент открива дека целата работа била зафрканција, и дека тој импровизирал во моментот кога ја здогледал „Адолф" (со пх) на полицата во станот, целиот муабет станува тригер за фрустрации, скриени омрази и тензии кои владеат помеѓу присутните. Во тоа филмот многу потсетува на „Масакр" на Роман Полански (за којшто пишувавме тука), а кој е исто така правен според театарска претстава. Двата пара во филмот на Полански се Американци од „високото интелектуално добро утро", а и овие во „Името" се расфрлаат со филозофски и книжевни референци, и ја памтат шифрата за влезот во зградата според датуми на важни настани од (француската) историја. Во таа смисла критиката на овој општествен слој, кој заради интелектуални игри знае да направи семејни и воопшто општествени катастрофи е очигледна. Само во вториот случај - Французи ко Французи - приказната е многу потопла и посмешна.

Последно од сите изненадувања на вечерта е дека Клод, тој што личеше на геј, со години спие со 25 години постарата мајка на Елизабет (домаќинката) и Винсент (тој со детето). Овој дел од расправијата по првичниот шок завршува со раскрвавен нос и скршена маса. Но и со одлука бебето - кое на крај испаѓа женско - да го носи името на инкриминираната баба, неконтроверзното Франсоаз. Подобро од „Автономија“.

Илина, Букбокс

30 мај 2016 - 08:46