Дали Оскарот за најдобро сценарио всушност e книжевна награда?

Дали сценаријата треба да се оценуваат врз основа на нивната веќе екранизирана верзија, или треба да се читаат независно од конкретната продуција? Како што стихови од пеена песна може да звучат многу поинаку кога се рецитираат, така и сценаријата често откриваат аспекти кои филмовите ги пресокнуваат или ги „поклопуваат“ со визуелното.

Првите осумдесет Оскари, наградата за најдобро сценарио била одредувана од луѓе кои речиси сигурно ги немале читано текстовите. Авторите на сценаријата се оценувани врз основа на филмовите во кои се вградени нивните зборови, а не врз основа на самите зборови. Џозеф В. Фарнам, добитникот на Оскарот за „најдобри картици“ во 1929 бил единствениот исклучок: како автор на оние кратки текстови кои се појавуваат помеѓу сцени во немите филмови, неговите зборови завршиле директно на платното. Но оваа награда никогаш подоцна не е доделена, иако Фарнам се истакнал повторно во 1931, кога на 46 години станал првиот добитник на Оскар кој умрел.

Има логика да се суди сценариото врз основа на филмот направен според него: не ја проценуваме архитектурата врз основа на нацрти, туку откако зградата е завршена. Пишувањето сценарија има уште една карактеристика, што мора да биде убедливо - неговата цел е да убеди непознати луѓе да потрошат најчесто огромно количество време и пари правејќи филм, што значи дека текстот мора да се „продаде“ на начин на кој тоа не мора да го прави, на пример, поезијата.

Но ако ова важи за филмови, зошто тогаш не и за театар? За разлика од сценаријата, драмите ги сметаме за независни книжевни дела, дури и кога тие никогаш не се изведени. Оттаму, можеби треба да се промовира и читањето сценарија како засебни дела, и тие да се проценуваат без оглед дали се филмувани или се само на нечија работна маса. Плус, читањето туѓи сценарија, ако се тие добри, може да инспирира млади автори, и да ги научи нешто за занаетот, многу поинаку отколку кога текстот се гледа на платно или на екран.

И еве можност за такво читање на сценаријата кои се во трка оваа година. Тука ги има сите и плус бонуси: Рома, Зелената книга, Вајс, Баладата за Бастер Скрагс..Последново е дури направено со фонт кој асоцира на вестерни. Последната реченица од едно од нив (ќе погодите кое) го објаснува и насловот на филмот: „Али погледнува нагоре и потоа директно кон нас, публиката...и - ѕвездата е родена“.

20 февруари 2019 - 10:30