Плус-минус 15 минути

Што значи тоа „по македонско време"?

Она што физиката се обидува да го објасни преку комплицирани формули, јазикот си го илустрира многу едноставно - во англискиот постојат варијанти на еден израз кој го опишува односот кон времето на различни етнички, расни и други групи. Може да се примени и на поединци, кои не фермаат кога некој ги чека со часови.

„А тоа по македонско време?" - вака реагираат пријатели Швајцарци кога ќе се договориш да се сретнеш некаде во толку и толку часот, со иронија, но и со практичен интерес, бидејќи многу пати им се случило да дојдат на време на наши забави и да чмаат барем пола саат сами дур се појават останатите. Ваквата идеја дека некои народи, раси или типови луѓе имаат посебен, либерален однос кон „стандардното време“ може да звучи навредливо, но истовремено е и многу реален.

Colored People's Time (CPT или „време на обоените“) е пежоративен израз по најмалку две основи - затоа што црнците ги нарекува „обоени", но и затоа што вели дека тие немаат чувство за време како останатите, „цивилизирани" Американци. Сепак, тој е присутен во популарната култура, а особено во онаа од шеесетите, како во името на шоу кое се прикажувало на јавната телевизија во Детроит во 1968, наменето токму за Афро-Американците.

Но не се само тие, и не се саде таму. Истиот акроним но со друго значење се користи за опишување на „кинеското време" (Chinese People Time), „време на карамел-принцезите" (демек на разгалените, слатки девојки кои си дозволуваат некој да ги чека, Caramel Princess Time) или пародично „време на слатки панди", Cute Panda Time.

 

По повик на рубриката на NPR, Code Switch на твитер да се испраќаат изрази во идентична смисла за други културни групи, голем број читатели испратија верзии кои ги вклучуваат Индијците, Филипинците (има дури и видео дека ова е една од 9-те работи кои те одредуваат дали си Филипино-Американец), Кубанците, па дури и „геј стандардот" за време. Очигледно овој израз би требало да гласи 'мултикултурно стандардно време' бидејќи толку многу култури имаат израз за него што е чудно како воопшто некој стигнува некаде без да доцни.

Од друга страна, овие групи се соочуваат со културен притисок од страна на „белците" или „другите" кои наметнуваат ригидни правила за доаѓање на време, па дури и на поканите пишуваат дека вечерата е „од 7-9", одредувајќи го не само часот на пристигнување туку и на заминување. На доцнењето кај нас, особено на фамозните „академски 15 минути", фала богу, се уште се гледа благонаклоно. Барем по тоа прашање уште не сме Швајцарци.

Песна со наслов „Црнечка временска машина" во која раперов си поигрува со концептот на CPT, велејќи: „Ние секогаш сме на време".

24 ноември 2014 - 09:07